قسمت بیستم

بهبود پارتو

اقتصاددانان می‌خواهند چیزی بیشتر از برآیندهای اقتصادی را توضیح دهند؛ آن‌ها می‌خواهند تعیین کنند این برآیندها چقدر دلخواه هم هستند. استاندارد مورد استفاده آن‌ها بهبود پارتو است که به افتخار اقتصاددان ایتالیایی که این مفهوم را تعریف کرد، این‌طور نام‌گذاری شد. فرض کنید عرفان دو بسته چیپس و دو بسته آب‌نبات دارد. او چیپس دوست دارد، اما نظر خاصی در مورد آب‌نبات دارد. مرال هم دو بسته چیپس دارد، اما هم چیپس و هم آب‌نبات را دوست دارد. اگر عرفان آب‌نبات‌هایش را به مرال بدهد، اوضاع مرال بهتر می‌شود و تغییری در اوضاع عرفان رخ نمی‌دهد. به این مسئله بهبود پارتو می‌گویند. تخصیص ابتدایی این کالاها دچار «عدم بهبود پارتو» بود، چرا که باید در آن تغییر صورت می‌گرفت تا بدون آسیب به یکی، دیگری اوضاع بهتری پیدا کند. وقتی تمام تخصیص‌ها به این صورت انجام شد، جامعه از بهبود پارتو برخوردار می‌شود؛ یعنی وضعیتی که دیگر نمی‌شود بدون آسیب به کسی، وضعیت دیگران را بهبود بخشید. تبادلات بازاری زمانی اتفاق می‌افتد که هم خریدار و هم فروشنده نفع ببرند و بخش زیادی از علم اقتصاد مربوط به کشف شرایطی می‌شود که در آن‌ها بازار آزاد می‌تواند بهبود پارتو را به دست آورد.

در هر نقطه از منحنی بهبود پارتو دیگر نمی‌توان بدون آسیب به کسی، به دیگران نفع رساند.

می‌توانید قسمت قبل را از اینجا و قسمت بعد را از اینجا دنبال کنید.

| نویسنده: بنیامین رضایی |